⚜️मुलांवर योग्य संस्कार कसे कराल..⚜️
- रात्री जेवताना मुलांसोबत गप्पा मारण्याची सवय लावा.
- घरात मुलांसमोर आदळ-आपट, भांडणे करू नका.
- रोज एक चांगले काम करण्याची सवय लावा, त्याबद्दल दररोज घरात मुलांसमक्ष चर्चा करा.
- मुलांना नेहमी, नेहमी अपमानास्पद बोलू नका, मूल तुम्हाला टाळणे चालू करेल. त्यात राजकारण आणू नका.
- मुलाने चूक केल्यास त्याला चांगल्या पद्धतीने चूक समजाऊन सांगा व माफ करा, त्याने चांगले काम केले असेल तर त्याचे तोंड भरून कौतुक करा.
- आई-बाबांकडे मुलांसाठी काही वेळ देऊन त्याच्या संपूर्ण विषयवार माहिती घेऊन त्यांना आवश्यक ती मदत करा. त्यासाठी आई-बाबांकडे काही वेळ असावा.
- आईसाठी व आजी-आजोबांसाठी बाबांनी मुलांसमोर छोट्या-छोट्या गोष्टीतून प्रेम व्यक्त करावे.
- मूले ही कुटुंबाची समाजात आदर्श व्हावीत असे त्यांच्यावर संस्कार करा, आपल्या भविष्याची सोय आहेत, म्हातारपणाची काठी म्हणून मुलांकडे पाहा, त्यांना तसे घडवा.
- घरात मुलांसमोर कुठलंही व्यसन पालकांनी करूच नका.
- कुठलीही गोष्ट घरात विकत घेण्याच्या निर्णयात आपल्या मुलाला समाविष्ट करून घ्या, मूल कितीही लहान असेल तरी.
- आपण मुलांचे कोणते छंद जोपासू शकतो याबाबत घरात मुलांच्या सोबत चर्चा करा.
- आपल्या मुलांच्या प्राथमिक गरजा समजून घ्या व त्या त्यांना आवश्यक आहेत त्यावस्तू त्यांना योग्य वेळीच द्या.
- मुलांच्या प्रश्नांना समर्पक व वैज्ञानिक दृष्टीने उत्तरे द्या. त्यांची प्रश्ने टाळू नका.
- श्रध्दा व अंध-श्रध्दा यांतील फरक मुलांना समजावून सांगा.
- शाळेत जाण्यापुर्वी मुलांना लहानपणीच मोबाईल खेळणे म्हणून देऊ नये. त्याचे दुष्परिणाम होतात, शिक्षणासाठी आवश्यकते वेळी संगणक, लॅपटाॅप ई. ची व्यवस्था करावी.
- मुलांना घराबाहेर मैदानी खेळ खेळण्याची सवय आवश्य लावावी. अपयश व पराभव सहन करता आला पाहीजे .
- लहानपणापासून मुलांमध्ये खिलाडूवृत्ती निर्माण करावी.
- मुलाची प्रत्येक अवास्तव मागणी सर्रासपणे पूर्ण करू नये. त्यांना नकाराची सवय लावावी.
- मुलांच्यावर चांगले संस्कार करावे, ईतरांचा मान-सन्मान करणे, अदबीने बोलणे शिकवावे, भाषा चांगली असावी .
- ऑफिस मध्ये जाताना बॉस म्हणून जा, हो तसे जायालाच पाहिजे, ऑफिस मधून पण घरी येताना घरातले पालक म्हणून घरी या.
- मुलांशी कधीही नकारात्मक-दृष्ट्या बोलू नये .
- सज्ञानी मुलास नालायक, गाढव, मूर्ख ई. अपमानकारक शब्द वापरू नये.
- मुलांना लहान बाळ वयात आपण खूप धोक्यांपासून वाचवत असतो, पण विशेषत: जन्मदात्या आईचे सुयोग्य संस्कार हवेत,परंतु मुलांना ही काही प्रमाणात रिस्क घेऊ द्यावी.
- मुलांना प्रेमाने धाक हा असावा परंतु त्यास अमाणुषपणे मारणे अत्यंत चुकीचे आहे, त्यामुळे मूले खोटे बोलायला लागतात. त्यांना पुढे त्याची सवयच लागते, असे त्याच्याबरोबर प्रेमापोटी त्यांना देखील मारू नये.
- तू जर हे केलस तर, मी सोडून जाईन, तुला एकटे सोडून देईल, असे मुलांशी कधीही बोलू नये.
- मुलांच्या चुकीच्या वर्तनाबद्दल त्यांना माफी मागण्याचे आणि चांगल्या वर्तनाचे त्यांचे कौतुक करावे.
- जीवनात यशस्वी राहणाऱ्या, होणाऱ्या लोकांबाबत घरात नेहमी चर्चा करावी.
- मुलांच्या प्रगती- पुस्तकाकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन निकोप असावा.
- समाजात घडणाऱ्या चांगल्या-वाईट घटनांबाबत मुलांशी चर्चा करा, हत्या, आत्महत्या, हिंसा, ई. कशा वाईट आहेत हे समजावून सांगा.
- मुलांचे मित्र, मैत्रीणी कोण आहेत ?, त्यांचेशी पण संवाद असू द्या, त्यांचा तपास करून, योग्यती नोंद ठेऊन त्यांच्या वागण्याचा बोलण्याचा व राहण्याची पद्दत याकडे लक्ष द्या.
- मुलांना इतरांच्या खोट्या संशयखोर प्रेम कहाण्या घरात नेहमी सांगू नका. घरात नेहमीच अशाप्रकारचे विषय होत असतील तर त्यामुळे मुलं तसे लवकर अनुकरण करुन तशी वागतात.
- संस्कार मुलांना पाटीवर किंवा वहीवर लिहून देऊन पाट करायला सांगून घडवता येत नाही, तर हे आपणां सर्वांना माहितच आहे. आपण जसे आचरण करतो तसे संस्कार मुलांच्यावर घडत असतात. आई-वडील जसे वागतात तसे आई-वडिलांचे अनुकरण करुन मुलं तशी वागतात. म्हणुन मुलांसमोर चांगले आचरण ठेवा.
- संस्कार दररोज आपल्या घरात व परिसरात होत असलेल्या घटनांनुसार घडत असतात. त्यासाठी वेळोवेळी मुलांना चांगले काय - वाईट काय सांगून आई वडिलांनी मार्गदर्शकची भुमिका निभावने आवश्यक आहे.
- मुलांच्या आहाराकडे विशेष लक्ष पुरवा, आश्यकते नुसार तज्ञांचा सल्ला घ्यावा त्यांना सकस आहार द्या.
- आपल्या मुलांसाठी आपणच चांगले गुरु व्हा, हे कायमच लक्षात ठेवा व त्याप्रमाणे त्यांच्यावर चांगले योग्य संस्कार करीत राहा, त्यांना चांगल्या कामात प्रोत्साहन द्या, त्यांची हिम्मत व उमेद वाढवा, त्यांना आत्मनिर्भय बनवा, कुटुंबाचे, समाजाचे, व गावाचे नाव लौकिक वाढविण्यासाठी त्यांना प्रेरणा द्या.
⚜️संकलन⚜️
श्री.बबन मोहन औटी.
पदवीधर प्राथमिक शिक्षक
babanauti16.blogspot.com
📞9421334421