⚜️तीन पुतळे⚜️
महाराजा चंद्रगुप्ताचा दरबार उभारण्यात आला. सर्व सदस्य आपापल्या जागी बसले होते. न्यायालयाचे कामकाज सरचिटणीस चाणक्य करीत होते.
महाराज चंद्रगुप्ताला खेळण्यांची खूप आवड होती. त्याला रोज एक नवीन खेळणी हवी होती. आजही महाराजांना विचारल्यावर नवीन काय आहे; एक व्यापारी येऊन काही नवीन खेळणी घेऊन आल्याचे कळते. महाराज किंवा कोणीही अशी खेळणी आजपर्यंत कधी पाहिली नाहीत आणि यापुढे पाहणार नाहीत, असा दावा व्यापाऱ्याने केला आहे. ऐकून महाराजांनी व्यापाऱ्याला बोलावण्याची आज्ञा केली. व्यापारी आला आणि नमस्कार करून आपल्या पेटीतून तीन पुतळे काढले आणि महाराजांसमोर ठेवले आणि म्हणाले की हे तीन पुतळे स्वतःमध्ये खूप खास आहेत. जरी ते एकसारखे दिसत असले तरी प्रत्यक्षात ते खूप अद्वितीय आहेत. पहिल्या पुतळ्याची किंमत एक लाख मोहरा, दुसरी एक हजार मोहरांची आणि तिसरी पुतळ्याची किंमत फक्त एक मोहरा आहे.
सम्राटाने तिन्ही पुतळ्यांकडे अतिशय काळजीपूर्वक पाहिले. दृश्यमान फरक नव्हता, मग किंमतीत एवढा फरक का? या प्रश्नाने चंद्रगुप्ताला खूप त्रास दिला. पराभूत होऊन त्यांनी सभासदांना पुतळे दिले आणि त्यांच्यात काय फरक आहे ते सांगा. सदस्यांनी तिन्ही पुतळ्यांभोवती फिरून चारही बाजूंनी पाहिलं, पण हे गूढ उकलण्याचं उत्तर कुणालाच मिळालं नाही. जेव्हा चंद्रगुप्ताने पाहिले की सर्वजण शांत आहेत, तेव्हा त्याने तोच प्रश्न आपल्या गुरु आणि सरचिटणीस चाणक्य यांना विचारला.
चाणक्याने पुतळ्याकडे काळजीपूर्वक पाहिले आणि सेवकाला बारीक लांब तीन तासांची काडी आणण्याची आज्ञा दिली. तणसाची काडी आल्यावर चाणक्याने प्रथम पुतळ्याच्या कानात तणसाची काडी घातली. प्रत्येकाने पाहिले की तणसाची काडी सरळ पोटात गेली, थोड्या वेळाने पुतळ्याचे ओठ हलले आणि नंतर बंद झाले. आता चाणक्याने पुढचा तणसाची काडी दुसऱ्या पुतळ्याच्या कानात घातली. या वेळी दुसऱ्या कानात तणसाची काडी आल्याचे सर्वांनी पाहिले आणि पुतळा तसाच पडून राहिला. पुढे काय होणार याची सगळ्यांची उत्सुकता वाढत होती. आता चाणक्याने तिसर्‍या पुतळ्याच्या कानात तणसाची काडी घातली. पुतळ्याच्या तोंडातून तणसाची काडी बाहेर पडल्याचे सर्वांनी पाहिले आणि पुतळ्याचे तोंड एकदम उघडले. पुतळा जणू काही बोलू पाहतोय.
जेव्हा चंद्रगुप्ताने विचारले की हे सर्व काय आहे आणि या पुतळ्यांचे मूल्य वेगळे का आहे, चाणक्याने उत्तर दिले.
राजन, चारीत्रवान नेहमी ऐकलेल्या गोष्टी स्वत:कडे ठेवतो आणि त्याची खातरजमा करूनच तोंड उघडतो. हे त्याचे मोठेपण आहे हे ज्ञान आपल्याला पहिल्या पुतळ्यातून मिळते आणि त्यामुळेच या पुतळ्याची किंमत एक लाख मोहरे आहे.
काही लोक नेहमी स्वतःमध्ये मग्न असतात. ते प्रत्येक गोष्टीकडे दुर्लक्ष करतात. त्यांच्या स्तुतीची त्यांना कसलीही इच्छा नसते. असे लोक कधीच कोणाचे नुकसान करत नाहीत. हे ज्ञान आपल्याला दुसऱ्या पुतळ्यातून मिळते आणि त्यामुळेच या पुतळ्याची किंमत एक हजार मोहरे आहे.
काही लोकांचे कान कच्चे आणि पोटात हलके असतात. साऱ्या जगाने आवाज निर्माण केल्याचे ऐकिवात नव्हते. त्यांना सत्य असत्य याचे ज्ञान नाही, ते फक्त तोंड उघडण्याचा अर्थ काढतात. त्यामुळे या पुतळ्याचे मूल्य केवळ एक मोहरा आहे. आपण कोणता पुतळा आहात..!!
तात्पर्य:- जीवनातील कोणत्याही गोष्टीवर प्रथम तपासून पाहिल्यानंतरच त्याचे मत व्यक्त करावे, ऐकलेल्या गोष्टींवर कधीही विश्वास ठेवू नका.